اگر در واحد های پایپینگ صنایع مشغول به کار هستید و با به نوعی با لوله کشی صنعتی ارتباطی دارید ، مطمئنا نام دو استاندارد مهم این صنعت را به کررات شنیده اید : استاندارد ASME B31.1 و ASME B31.3 .
این دو استاندارد، با اینکه توسط انستیتو ASME ، بصورت مداوم ذکر شده که نباید به صورت هندبوک جامع مورد استفاده قرار گیرد… ولیکن به نوعی کتاب مقدس پایپینگ کاران در سرتاسر جهان هستند. علی الخصوص B31.3 در صنایع استراتژیک نفت و گاز و پتروشیمی.
در نگاه اول و با بررسی کلی ، این دو استاندارد بسیار مشابه به نظر می رسند ، و سوال مهمی که ممکن پیش آید اینست که:
از B31.1 استفاده کنیم یا B31.3 ؟
و اینکه : آیا می شود از هر دو استاندارد را به صورت ترکیبی در دستور کار طراحی و ساخت قرار داد؟
هر دو استاندارد در رده پایپینگ صنعتی رده بندی می شوند . در واقع کل مجموعه (کمیته) ASME B31 در ارتباط با پایپینگ و پایپ لاین هستند . (مطالعه بیشتر: آشنایی با کمیته استاندارد B31 و زیر مجموعه ها) … با اینکه این دو استاندارد تقریبا یکی به نظر می رسند… ولی در جزییات تفاوت هایی کلیدی و مهم دارند.
همچنین ، اتصالات و اجزای پایپینگ باید تمام الزامات یک استاندارد یا کد را برآورده کند . اگر فقط برخی از قوانین یک کد همراه با برخی از قوانین دیگر مورد استفاده قرار گیرد ، علاوه بر عدم مطابقت با هر یک از کدها ، ترکیب حاصل احتمالاً ایمن نخواهد بود.
نیازهای خاص B31.3 و B31.1 به طور قابل توجهی با یکدیگر متفاوت است. در این مقاله قصد داریم بررسی کلی بر تفاوت های استاندارد پاور پایپینگ (B31.1) و پروسس پایپینگ (B31.3) داشته باشیم.
1)کد B31.3 چیست؟
ASME B31.3 یا proccess Piping Code قوانینی را برای طراحی لوله کشی پالایشگاه های نفت ارائه می دهد. تأسیسات تولید نفت و گاز طبیعی در خشکی و دریایی ، تاسیسات شیمیایی ، دارویی ، کارخانجات فولاد ، فرآوری سنگ معدن ، پروسس غذا و نوشیدنی و کارخانجات فرآوری. این کد به عنوان کتاب مقدس برای متخصصان فرآیند لوله کشی صنعتی شناخته شده است .
2)کد B31.1 چیست؟
ASME B 31.1 یا Power Piping Code قوانینی را برای لوله گذاری معمولاً در ایستگاه های تولید برق ، در نیروگاه های صنعتی و مسسات ، سیستم های گرمایش زمین گرمایی و سیستم های گرمایش و خنک سازی مرکزی و منطقه ای ارائه می دهد. این کد برای متخصصان لوله کشی برق بسیار مهم است زیرا این کد قوانین طراحی نیروگاه های تولید برق را کنترل می کند.
3)تفاوت کد B31.1 و B31.3 چیست؟
3_1) دامنه کاربردها :
ASME B31.3 و ASME B31.1 مناسب ترین کد ساخت ASME برای بسیاری از طرح های پایپینگ تحت فشار هستند. با این حال ، دامنه آنها متفاوت است.
همانطور که از نام دو استاندارد بر می آید، ASME B31.1 نیازهای لوله کشی را پوشش می دهد که بیشتر مربوط به تاسیسات نیروگاهی و پاور پلنت می باشند. همچنین لوله کشی خارجی دیگ بخار را پوشش می دهد ، که ASME B31.3 اینگونه نیست.
پالایشگاه های نفت، پتروشیمی ، سیستم های کرایوژنیک، پروسس پلنت و ترمینال ها،… مرجع خود را بیشتر B31.3 در نظر می گیرند.
3_2)مقاومت مجاز سیستم (Allowable Strengths)
ASME B31.3 به طور کلی در بسیاری از موارد مقاومت های بالاتر را مجاز می داند و در نتیجه ضخامت ها را تا حدودی نازک تر می کند. ( جداول تنش مجاز و روشهای تعیین نقاط قوت مجاز در هر کد را به دقت بررسی کنید.)
بنابراین، برخی از تجهیزات که مطابق با ضخامت مورد نیاز ASME B31.3 هستند ، برای پاسخگویی به نیازهای ASME B31.1 بسیار نازک هستند .
3_3) مشخصات متریال
انتخاب متریال در ASME B31.3 و ASME B31.1 همپوشانی دارد ، اما یکسان نیست. نوع متریال مورد استفاده باید با دقت بین دو استانداردی که قصد اسفاده دارید مقایسه گردد.
3_4) تست فشار
صرف نظر از درجه حرارت طراحی ، تست فشار هیدرواستاتیک غیر فرایندی، برای طرح های ASME B31.1-2014 در 1.5 برابر فشار طراحی انجام می شود. اما برای طراحی های ASME B31.3-2014 ، تمام آزمایش فشار هیدرواستاتیک به عنوان تابعی از درجه حرارت طراحی انجام می شود .
3_5) جوشکاری
جوشکاری در سیستم های لوله کشی تحت فشار ASME B31.3 مجاز است. ASME B31.1 اجازه جوشکاری را نمی دهد.
3_6) رادیوگرافی و تست اولتراسونیک
تمام سیستم های تحت فشار ASME B31.3 به حداقل 5٪ رادیوگرافی تصادفی قابل قبول (RT) یا تست اولتراسونیک (UT) از همه جوشهای لب به لب نیاز دارند. بسته به نوع سرویس ، ممکن است تست بیشتری مورد نیاز باشد.
برای ASME B31.1 ، سطح رادیوگرافی یا تست اولتراسونیک به درجه حرارت ، فشار و اندازه لوله کشی بستگی دارد. بنابراین در برخی موارد نیازهای RT و UT احتمالاً مطابق با الزامات B31.3 نیستند .
3_7) حداقل طراحی دمای فلز
به عنوان بخشی از شرایط طراحی ، طرح های ASME B31.3 نیاز دارند که (MDMT) مشخص شود. این نشان دهنده کمترین دمایی است که تجهیزات برای کار در آن طراحی شده اند.
ASME B31.1 حداقل دمای طراحی فلز را ذکر نمی کند .
3_8) تست ضربه
برای اطمینان از اینکه مواد بتوانند در برابر سایش و ضربه ، الزامات مورد نیاز در درجه حرارت سرد و تحریک کننده را بگذرانند ، ASME B31.3 برای اطمینان از ایمنی به آزمایش ضربه نیاز دارد. برای جزئیات بیشتر به پاراگراف های 323.2 و 323.3 ASME B31.3 مراجعه کنید. ولی در B31.1 به چنین جزییاتی اشاره نشده است.
3_9) ضریب ایمنی و چرخه عمر
ضریب ایمنی پروسس پایپینگ ، 1 به 3 و برای پاورپایپینگ 1 به 4 محاسبه میگردد. همچنین سیستم پایپینگ در B31.3 (پروسس پایپینگ ) برای عمر 20 تا 30 سال ولی در پاور پایپینگ برای 40 و بیشتر از آن طراحی می گردد.
در آخر باید ذکر گردد که تفاوت های ریز و درشت این استاندارد به این چند مورد ختم نمی گردد… و در نهایت باید با توجه به نیازهایی که واقعا وجود دارد، بین این دو استاندارد انتخاب درستی صورت پذیرد.