ASME چیست ؟
ASME در سال 1880 در ایالات متحده آمریکا تاسیس شد ، ASME یک سازمان غیرانتفاعی حرفه ای است که امکان همکاری ، اشتراک دانش و توسعه مهارت در همه رشته های مهندسی را فراهم می کند . کدها و استانداردهای ASME ، نشریات ، کنفرانس ها ، آموزش مداوم و برنامه های توسعه از اهداف ASME است . این سازمان، اخیراً انجمن بین المللی مهندسین بین رشته ای (ISIE) LLC را تشکیل داده است ، که یک زیرمجموعه جدید است و محصولات ، خدمات و فناوری های جدید و نوآورانه را به جامعه مهندسی وارد می کند.
ASME در دنیا ، بیشتر با استانداردهایی که در زمینه های مهندسی و مخصوصا حوزه نفت و گاز و پتروشیمی منتشر میکند ، شناخته می شود. استاندارد های ASME از مهمترین مراجع علمی برای ساخت ، نصب و بهره برداری از تاسیسات صنعتی است.
ASME مخفف چیست ؟
ASME متشکل از 4 حرف اول عبارت American Society of Mechanical Engineers به معنی فارسی : جامعه مهندسین مکانیک آمریکا می باشد.
کدها و استانداردهای ASME
ASME یکی از قدیمی ترین سازمانهای تدوین استاندارد در آمریکا است. این موسسه تقریباً 600 کد و استاندارد تولید کرده است که بسیاری از زمینه های فنی مانند اتصالات (Fasteners) ، لوله کشی خانگی (Plumbing) ، آسانسور ، خطوط لوله (Pipeline) ، پایپینگ و لوله کشی صنعتی (Piping) ، سیستم ها و اجزای نیروگاهی ، تجهیزات مکانیکال از قبیل بویلر و دیگ بخار و اکسچنجر و صدها موضوع ریز و درشت دیگر را پوشش می دهد. استانداردهای ASME در بیش از 100 کشور جهان مورد استفاده قرار می گیرد و به زبانهای مختلفی ترجمه شده است
کمیته های فنی ASME و لیست استانداردها
ASME BPVC : مهمترین کمیته استانداردهای ASME
بزرگترین قسمت استاندارد ASME ، هم از نظر اندازه و هم از نظر تعداد داوطلبانی که در تهیه آن نقش دارند ، کدهای موسوم به بویلر و مخازن تحت فشار ASME (BPVC) است.
BPVC مخفف Boiler and Pressure Vessel Code (به فارسی: کدهای دیگ بخار و مخازن تحت فشار) میباشد که قوانینی را برای طراحی ، ساخت، نصب ، بازرسی ، مراقبت و استفاده از دیگهای بخار ، مخازن تحت فشار و اجزای هسته ای ارائه می دهد. این کد همچنین شامل استانداردهایی در مورد مواد ، روش های جوشکاری و لحیم کاری و صلاحیت ها ، معاینه غیر مخرب و بازرسی هسته ای در حین کار است.
کدهای ASME BPVC در 13 بخش یا اصطلاحا سکشن (SECTION) تدوین شده اند. این سکشن های 13 گانه با شماره های لاتین شماره گذاری میشوند که لیست کامل کمیته BPVC به شرح زیر است:
لیست استانداردهای کمیته ASME BPVC
- ASME BPVC SECTION I (سکشن 1: ساخت بویلر)
- ASME BPVC SECTION II (سکشن 2: متریال)
- ASME BPVC SECTION III (سکشن 3: نیروگاه های اتمی)
- ASME BPVC SECTION IV (سکشن 4: بویلرهای حرارتی)
- ASME BPVC SECTION V (سکشن 5: تست های غیر مخرب NDT)
- ASME BPVC SECTION VI (سکشن 6 :نگهداری بویلر حرارتی)
- ASME BPVC SECTION VII (سکشن 7 :نگهداری پاور بویلر)
- ASME BPVC SECTION VIII (سکشن 8 :ساخت و طراحی مخازن تحت فشار)
- ASME BPVC SECTION IX (سکشن 9: جوشکاری و بازرسی جوش)
- ASME BPVC SECTION X (سکشن 10: مخازن تحت فشار پلاستیکی)
- ASME BPVC SECTION XI (سکشن 11: بازرسی فنی نیروگاه اتمی)
- ASME BPVC SECTION XII (سکشن 12: مخازن حمل و نقل)
- ASME BPVC SECTION XIII (سکشن 13 : تجهیزات کنترل و تخلیه فشار)
موضوع سکشن های کمیته ASME BPVC به شرح زیر است:
ASME Section I : سکشن 1 مجموعه ای جامع از قوانین ساخت پاور بویلر یا دیگ های بخار نیروگاهی است. این استاندارد کاربردهای فراوانی در نیروگاه دارد.
ASME Section II : سکشن 2 یک مرجع بسیار گستره شامل مشخصه های متریال است که شامل 4 پارت و مجموعا بالغ بر 7000 صفحه است .
استاندارد ASME SECTION 2 در 4 بخش تنظیم شده است. در پارت A متریال فلزی آهنی ، پارت B متریال فلزی غیر آهنی، پارت C متریال جوشکاری شامل الکترود و فیلر و پارت D به انواع دیگر متریال اختصاص داده شده است.
ASME BPVC Section III : سکشن 3 کاربردهای نسبتا محدودی دارد و شامل قوانین و استانداردهای بویلر و مخازن، در نیروگاه های اتمی و تمرکز بر مقررات هسته است.
ASME BPVC Section IV : سکشن 4 نیز یکی از مهمترین سکشن های BPVC است. در سکشن 4 استانداردهای بویلرهای حرارتی یا همان Fired Boilers تهیه و تنظیم شده است.
ASME BPVC Section V : سکشن 5 به بررسی تست های غیر مخرب (NDT) در حوزه ساخت بویلر و مخازن تحت فشار می پردازد. تستهای غیر مخرب، مجموعه ای از آزمایشاتی است که بدون تخریب قطعه، میتوان از کیفیت ساخت مطمئن گردید.
ASME BPVC Section VI : سکشن 6 شامل استانداردهای مراقبت و نگهداری بویلرهای حرارتی است.
ASME BPVC Section VII : سکشن 7 شامل استانداردهای مراقبت و نگهداری بویلرهای نیروگاهی یا پاور بویلرها می باشد.
ASME BPVC Section VIII : سکشن 8 به عنوان مهمترین مرجع ساخت و طراحی مخازن تحت فشار در سطح جهانی مورد استفاده قرار می گیرد. استاندارد ASME SECTION 8 به علت گستردگی، در 3 بخش تنظیم شده که این بخش ها به دیویژن (DIV) مشهور هستند . برای آشنایی کامل با این استاندارد مهم، می توانید به صفحه “ آشنایی با ASME SECTION VIII ” مراجعه کنید.
ASME BPVC Section IX : سکشن 9 نیز یکی از مهمترین سکشن هاست که به بررسی تایید صلاحیت، روشهای جوشکاری و لحیم کاری ، دستورالعمل های جوشکاری و بازرسی جوش می پردازد.
استاندارد ASME SECTION 9 در بسیاری از دستورالعمل های جوش، با استانداردهای AWS منطبق و یکسان هستند.
ASME BPVC Section X : سکشن 10 مربوط به ساخت مخازن تحت فشار فایبرگلاس و پلاستیک می باشد.
ASME BPVC Section XI : سکشن 11 نیز مانند سکشن 3 کاربرد فراوان در نیروگاه های هسته ای دارد و قواعد و قوانین بازرسی فنی ضمن کار در نیروگاه اتمی را بررسی می کند.
ASME BPVC Section XII : سکشن 12 مقررات ساخت و بهره برداری مداوم مخازن حمل و نقل و مخازن مورد استفاده در ترانسپورت را تنظیم می کند.
ASME BPVC Section XIII : سکشن 13 یک سکشن نسبتا جدید از کمیته BPVC محسوب می گردد و اولین ویرایش آن در سال 2021 منتشر گردیده است. ASME SECTION 13 به استانداردهای مورد نیاز در زمینه تجهیزات کنترل و تخلیه فشار می پردازد. با توجه به اهمیت این تجهیزات در مخازن و بویلرها و جلوگیری از بروز فاجعه های ایمنی و زیست محیطی، این سکشن یکی از مهمترین بخشها به شمار می رود.
ASME BPVC Code Cases : همچنین در قسمتی که بنام کد کیس های ASME معروف است ، قوانین و استانداردهای اضافی جمع آوری شده است تا ASME BPVC را به مهمترین و جامع ترین استاندارد در زمینه بویلر و مخازن تحت فشار تبدیل کند.
استانداردهای سری A
استانداردهای ASME A شامل یک سری از کمیته های فنی است که شماره این کمیته ها با حرف A شروع می گردد. این کمیته ها هر کدام شامل چند استاندارد هستند.
لیست کمیته های فنی ASME سری A
- ASME A13 : کدهای شماتیک نقشه های پایپینگ
- ASME A17 : استانداردهای ایمنی آسانسور و بالابر
- ASME A18 : استانداردهای ایمنی پله برقی و پلتفرم بالابر
- ASME A90 : استانداردهای ایمنی بالابرهای تسمه ای
- ASME A112 : استانداردهای لوله کشی تاسیساتی و خانگی
- ASME A120 : ایمن پلکان و راهرو
استانداردهای سری B : مهمترین استانداردهای متریال ASME
استانداردهای سری B از استانداردهای ASME ، شامل تعدادی کمیته فنی است که با حرف اختصاری B شماره گذاری شده اند، مانند ASME B16 . کمیته های فنی سری B ، بدون شک مجموعه ای از مهمترین استانداردها، نه تنها در موسسه ASME، بلکه در سطحی بین المللی ، به شمار می روند.
این سری، شامل کمیته هایی است که عموما بر مبحث استاندارد سازی در حوزه متریال، استانداردهای ابعادی، و جداول اندازه گیری و جدول استاندارد ASME ، متمرکز می باشند.
در میان این مجموعه، شاید مهمترین کمیته های این سری ، سه کمیته مهم زیر است:
ASME B16 : مجموعه ای کامل از استاندارد ابعادی متریال برای اتصالات و فیتینگ و فلنج و گسکت و دیگر اقلام پایپینگ
ASME B30 : سری B30 ، به طور کامل به تجهیزات بالابر و جرثقیل می پردازد
ASME B31 : استانداردهای لوله کشی فرآیندی(Process Piping) و لوله کشی نیروگاهی (Power Piping)
استانداردهای سری Y : استانداردهای ASME برای نقشه خوانی، نقشه و مدارک مهندسی
سومین سری که با حرف اختصاری نام گذاری می گردد، کمیته های فنی سری Y هستند. مانند کمیته ASME Y14 . استانداردهای سری Y بر مدارک و نقشه های مهندسی تمرکز دارد و شامل دو کمیته اصلی است:
- کمیته ASME Y14 : شامل استانداردهای نقشه های مهندسی، سیمبل ها، علائم در نقشه ها و دیگر مدارک مهندسی
- کمیته ASME Y32 : علائم و نشان گذاری عناصر مکانیکال در نقشه های شماتیک و P&ID .
سایر کمیته های فنی ASME برای نشر استاندارد
تا اینجا با مهمترین کمیته ASME یعنی BPVC آشنا شدیم همچنین گفتیم که کمیته هایی با حرف اختصاری A و B و Y نیز چه موضوعاتی شامل می شوند. علاوه بر موارد بالا، کمیته هایی برای استاندارد سازی وجود دارد که ابعاد به نسبت کوچکتری نسبت به کمیته های مذکور دارند. این کمیته و استانداردها، با چند حرف نامگذاری می گردند. برای مثال میتوان از مهمترین این کمیته ها مانند ASME PVHO و همچنین ASME PTB نام برد.
نکته قابل ذکر در این نامگذاری، اینست که این حروف اختصاری، معمولا مخفف از عبارتی معنادار است که حوزه تمرکز آن کمیته را شامل میشود. به عنوان مثال PVHO مخفف عبارت Pressure Vessels for Human Occupancy می باشد و یا ASME BPE مخفف Bioprocessing Equipment است. همچنین ممکن است یک سری از این استانداردها، مطالعات موردی از استانداردهای مهم دیگری باشد که در کمیته های اصلی موجود است و شاید زیر مجموعه همان کمیته های بزرگتر باشند.
برخی از این استانداردهای بصورت تک آیتم است. برخی دیگر در قالب یک کمیته فنی است که مهمترین کمیته های این سری را در زیر نام برده ایم.
لیست مهمترین کمیته های ASME با علائم اختصاری:
- ASME EA : مدیریت انرژی در سیستم های بخار
- ASME CC : کد کیس های ASME در کمیته BPVC و هسته ای
- ASME HST : کارایی بالابرهای زنجیری (CHAIN HOIST)
- ASME MFC : استانداردهای اندازه گیری در صنعت
- ASME NM : استانداردهای پایپینگ غیر فلزی
- ASME PCC : کمیته اتصالات و دستورالعملهای فیتینگ ها و اتصال آنها
- ASME PTB : راهنمایی های بر استاندارد ASME SECTION 8
- ASME PTC : کد های تست و آنالیز کارایی و پرفورمنس تجهیزات
- ASME PVHO : مخازن تحت فشار قابل ورود
- ASME STP : دستورالعمل تست متریال و مواد
آشنایی بیشتر با کمیته ها و زیرمجموعه های ASME
دانلود استانداردهای ASME از آرشیو پارس اکتان
کالکشن های موضوعی ASME
درخواست خرید استانداردهای ASME
آرشیو پارس اکتان، شامل بروز ترین ویرایشهای استاندارد ASME می باشد. ولی ممکن است بسیاری از مدارک در وبسایت بارگزاری نشده باشند.
در صورتی که استاندارد مورد نظر خود را در آرشیوهای سایت پیدا نکردید، و یا به تعدادی بالاتر از 20 آیتم نیاز دارید، می توانید درخواست خود را مبنی بر شماره استاندارد و سال ویرایش مورد نظر، برای ما ارسال کنید . در اسرع وقت کارشناسان ما راهنمایی های لازم در خصوص خرید استانداردهای ASME ، را در اختیار شما خواهند گذاشت.
لیست موجودی آخرین ویرایشهای استانداردهای ASME در آرشیو پارس اکتان :