HSE چیست ؟
HSE مخفف سه کلمه بهداشت، ایمنی و محیط زیست (Health, Safety, and Environment) می باشد و یک رویکرد جامع برای تضمین سلامت و ایمنی افراد و همچنین حفظ محیط زیست در محل کار است. HSE شامل طیف وسیعی از شیوه ها، سیاست ها و رویه ها با هدف پیشگیری از حوادث، صدمات و آسیب های فردی و زیست محیطی است. HSE فقط رعایت مقررات نیست بلکه در مورد پرورش فرهنگ مسئولیت پذیری، آگاهی و بهبود مستمر است.
انواع رویکردهای HSE و اختصارات
در HSE، رویکردها و تخصص های مختلفی وجود دارد که هر کدام بر جنبه های خاصی از رفاه محیط کار و پایداری محیطی تمرکز دارند. در اینجا چند نوع متداول HSE و اختصارات مربوط به آنها آورده شده است:
- ایمنی و بهداشت شغلی (OSH): OSH در درجه اول به ایمنی و سلامت کارگران در محیط کار می پردازد و بر پیشگیری از حوادث، صدمات و بیماری های شغلی تاکید دارد.
- بهداشت و ایمنی محیطی (EHS): EHS دامنه را گسترش می دهد تا ملاحظات زیست محیطی را در کنار ایمنی و سلامت در بر گیرد، که منعکس کننده یک رویکرد جامع به رفاه محیط کار و پایداری زیست محیطی است
- مدیریت ایمنی فرآیند (PSM): PSM بر پیشگیری از حوادث فاجعه بار شامل مواد شیمیایی یا فرآیندهای بسیار خطرناک، مانند مواردی که در صنایع شیمیایی، پتروشیمی و تولیدی یافت می شود، تمرکز دارد.
- بهداشت صنعتی (IH): IH به شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات محیط کار که ممکن است بر سلامت و رفاه کارگران تأثیر بگذارد، از جمله قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، صدا و عوامل ارگونومیک اختصاص دارد.
- سلامت و ایمنی ساخت و ساز (CHS): CHS به طور خاص به نگرانی های ایمنی و بهداشتی در صنعت ساخت و ساز می پردازد، جایی که کارگران با خطرات منحصر به فرد مربوط به کار در ارتفاع، ماشین آلات سنگین و مواد خطرناک روبرو هستند.
- سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی (OHSMS): OHSMS به یک رویکرد سیستماتیک برای مدیریت بهداشت و ایمنی شغلی در یک سازمان اشاره دارد که شامل سیاست‌ها، رویه‌ها و فرآیندها برای اطمینان از انطباق و بهبود مستمر است.
مهندس HSE و وظایف کارشناس HSE
کارشناس ایمنی و HSE در کارگاه های صنعتی وظایفی به شرح زیر دارد:
- تهیه آیین نامه ها و دستورالعمل های ایمنی مرتبط با فعالیت کارگاه
- شناسایی خطر، ارزیابی ریسک و تهیه برنامه های پاسخگویی و کنترل خطرات موجود در کارگاه
- تهیه و اجرای سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت (HSE MS)
- تهیه و اجرای HSE plan (برنامه ایمنی و بهداشت)
- ثبت آمار حوادث ناشی از کار و گزارش آن به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی
- استقرار ماشین آلات و ابزار کار به نحو صحیح و ایمن
- نظارت بر فعالیتهای پر خطر و مناطق پر خطر در کارگاه
- آموزش های ایمنی کارگران کارگاه و همچنین انجام اقداماتی در زمینه فرهنگ سازی و اطلاع رسانی
استانداردهای HSE
از مهمترین استانداردهای HSE و ایمنی میتوان استانداردهای زیر را نام برد:
استانداردهای مذکور، استانداردهایی هستند که به طور کل به مبحث ایمنی می پردازند. استانداردهای NFPA طیف گسترده ای از مقابله با حریق، ایمنی شغلی، خطرات کارگاهی و اورژانس را پوشش میدهد و استانداردهای OSHA نیز در برگیرنده مهمترین استانداردهای ایمنی شغلی هستند.
علاوه بر موسسات استاندارد بالا، که بصورت جامع به ایمنی می پردازند، استانداردهای دیگر نیز معمولا در حوزه کاری خود، آیتم هایی را به مبحث ایمنی و استانداردسازی در زمینه HSE اختصاص می دهند.
مهمترین کمیته های فنی مرتبط با ایمنی در استانداردهای مختلف:
استانداردهای API برای ایمنی در صنعت نفت و گاز
- مجموعه استانداردهای API-HSE-01 (ایمنی در صنایع بالادستی نفت و گاز)
- استانداردهای API-HSE-03 (ایمنی عمومی در صنعت نفت)
- استانداردهای API-HSE-04 (ایمنی تانک و مخازن ذخیره)
استانداردهای EN-ISO برای ایمنی
- ISO TC 92-Fire safety (استانداردهای ایزو برای ایمنی در برابر حریق)
- ISO TC 21 (مجموعه استانداردهای تجهیزات اطفا حریق و حفاظت)
- BS-5839 (استانداردهای شناسایی و آلارم حریق)
- CEN TC 72 (استانداردهای اروپا برای سیستمهای اعلام حریق)
سوالات متداول (FAQ)
HSE مخفف Health, Safety, and Environment (به فارسی: بهداشت، ایمنی و محیط زیست) است.
برنامه HSE یا “HSE plan” به معنای برنامه بهداشت و ایمنی، شامل طرحی است که اقدامات و دستورالعمل های ایمنی اجرا شده در محل کار را تشریح می کند. همچنین با تکیه بر الزامات قانونی، برنامه اقدام اضطراری (Emergency Response) و غیره را پوشش می دهد.
HSE MS مخفف HSE Management System و یا سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) چارچوبی جامع است که توسط سازمان ها در پیشگیری، کاهش و حذف خسارات ناشی از حوادث محل کار، و پدیده های محیطی استفاده می شود.
