مقدمه ای بر تستهای مخرب (DT) و غیر مخرب (NDT)

NDT چیست؟
در ماده يا قطعه هنگام ساخت، انواع نقص های متفاوت ممكن است به وجود آيد كه ماهيت و اندازه دقيق اين نقص، كارآیی قطعه را تحت تاثير قرار مي دهد. نقصهاي ديگري مانند تركهاي ناشي از خستگي يا خوردگي، در حين كار با ماده نيز ممكن است به وجود آيد. بنابراين براي آشكارسازي نقصها در مرحله ساخت و همچنين براي آشكارسازي و مشاهده آنها در حين عمر كاري هر قطعه يا مجموعه بايد وسايل قابل اعتمادي در اختيار داشت.

انواع سیستمهای بازرسی:

1-تستهای مخرب(DT)
2-تستهای غیر مخرب (NDT)

در تستهای مخرب، آزمایشهای مختلف بر روی نمونه های استاندارد تهیه شده از قطعات مورد آزمون انجام می شود و پس از انجام تست نمونه از بین می رود. (از صفحه استاندارد AWS برای تست های مکانیکی جوش، دیدن کنید)

تست یا بازرسی غیر مخرب به روش هایی از بازرسی اطلاق می شود که در آنها کارایی یک قطعه بدون تغییر یا از بین رفتن آن قطعه، مورد بررسی قرار می گیرد.

1. در روش های DT (تست مخرب) پس از اعمال آزمایش، قطعه کارایی خود را از دست می دهد.
2. در روش های DT نمی توان تمام محصولات را تحت آزمایش قرار داد و باید به صورت random تعدادی از نمونه ها را تحت آزمایش قرار داد.
3. در روش های DT نیاز به تهیه نمونه استاندارد وجود دارد که برای آزمایش های مختلف متفاوت است.

یکی از مسائلی که باید حتما تحت آزمایش و بازررسی انجام گیرد، عملیات جوشکاری بر روی قطعات فلزی است.

پس از انجام عملیات جوشکاری، تست های غیر مخرب برای کنترل کیفی جوش ، بسیار رایج هستند و در پروژه های ساخت و نصب صنایع و مخصوصا نفت و گاز، این تست ها بطور گسترده ای توسط واحد های QC (کنترل کیفیت جوش) انجام می گردند.

انواع تست های غیر مخرب در جوشکاری

بررسی چشمی (VT-Visual Test)
ویژوال تست، به روشی گفته میشود که به بازرسی با چشم غیر مسلح می پردازد. و دامنه تشخیص محدودی دارد.
بازرسی با مایعات نافذ (PT-Liquid Penetranat Test ) :
در این تست، از ذرات نافذ ، برای تشخیص ترک ها و عیوب سطحی قطعه استفاده می شود.
بازرسی با ذرات مغناطیسی (MT-Magnetic Particle Test )
رادیوگرافی ( RT-Radiographic Test )
در روش RT ، بازرسی توسط اشعه انجام و سپس فیلم رادیوگرافی تفسیر می گردد.
بازرسی با جریان گردابی (ET-Eddy Current Test )
بازرسی با امواج اولتراسونیک (UT-Ultrasonic Test )
بازرسی با انتشار امواج صوتی (AET-Acoustic Emission Test )

از بین تست های مذکور، روشهای بازرسی چشمی ، رادیوگرافی ، UT و ذرات نافذ ، بطور گسترده ای در تشخیص عیوب جوش و جوشکاری لوله و قطعات در صنایع نفت و گاز استفاده می شود . لذا هر کدام را به تفصیل در مقالاتی جداگانه بررسی خواهیم کرد که میتوانید با کلیک بر روی لینک مورد نظر ، از صفحات دیدن فرمایید.

استانداردهای NDT , فایلهای آموزشی و اطلاعات تکمیلی تست های غیر مخرب

NDT در استانداردهای ASME :

اولین و احتمالا مهمترین و جامع ترین استانداردی که در زمینه تست های غیر مخرب ، در صنایع مختلف استفاده میشود، استاندارد جامع ASME section 5 است که در حدود 1000 صفحه، به بررسی انواع و روشهای تست غیر مخرب می پردازد.

دانلود استاندارد ASME V

NDT در استانداردهای API:

در استانداردهای API، برای موضوعات مختلف استانداردهایی ارائه شده که در بخشهای مربوط به تست و بازرسی ، تست های غیر مخرب لازمه نیز ارائه گردیده است :

API 510: Pressure Vessel Inspection Code: In-Service Inspection, Rating, Repair and Alteration
(کدهای استاندارد تعمیر ، نگهداری و بازرسی مخازن تحت فشار)

API 570: Piping Inspection Codes: In-service Inspection, Rating, Repair, and Alteration of Piping Systems
(کد های بازرسی پایپینگ_ تعمیر ، نگهداری و بازرسی سیستمها ی پایپینگ در سرویس)

API 650: Welded Tanks for Oil Storage
(مخازن ذخیره جوش شده برای ذخیره نفت)

API 653: Tank Inspection, Repair, Alteration, and Reconstruction
(بازرسی تانک و مخازن ذخیره)

API 1104: Welding of Pipelines and Related Facilities
(اصول بازرسی جوش خطوط انتقال_پایپ لاین)

NDT در استاندارد های ASTM :

ASTM E165 : Standard Practice for Liquid Penetrant Testing for General Industry
(دستورات جامع تست ذرات نافذ در صنایع)

ASTM E709: Standard Guide for Magnetic Particle Testing
(راهنمای تست با ذرات مغناطیسی)

ASTM E543 :Standard Specification for Agencies Performing Nondestructive Testing
(صلاحیت تیم اجرای آزمون های غیر مخرب)

ASTM E94 : Standard Guide for Radiographic Examination Using Industrial Radiographic Film
(راهنمای تست RT _رادیوگرافی با فیلم)

ASTM E1030 / E1030M: Standard Practice for Radiographic Examination of Metallic Castings
(استاندارد رادیوگرافی برای فلزات کستینگ “ریخته گری شده”

ASTM E186 :Standard Reference Radiographs for Heavy-Walled (2 to 412 in. (50.8 to 114 mm)) Steel Castings
رفرنس رادیوگرافی برای فولاد کستینگ با دیواره ضخیم

ASTM E390 :Standard Reference Radiographs for Steel Fusion Welds
(رفرنس رادیوگرافی جوشکاری فیوژن فولاد)

ASTM E213 :Standard Practice for Ultrasonic Testing of Metal Pipe and Tubing
ASTM E273 :Standard Practice for Ultrasonic Testing of the Weld Zone of Welded Pipe and Tubing
(استاندارد تست UT برای لوله و تیوب فلزی)

ASTM E2223 : Standard Practice for Examination of Seamless, Gas-Filled, Steel Pressure Vessels Using Angle Beam Ultrasonics
(تست UT برای مخازن تحت فشار فولادی)